Το διάστημα της κρίσης στην Αργεντινή, αναπτύχθηκαν από το λαό εναλλακτικές μορφές οικονομίας, έξω από την, παρουσιαζόμενη ως αναπόφευκτη, καπιταλιστική γραμμή παραγωγής και κατανάλωσης, που βοήθησαν τον κόσμο να επιβιώσει.
Έτσι, ο λαός που πεινά καταφεύγει στο «Τρουέκε», ένα σύστημα ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών. 10 εκατομμύρια κάτοικοι επιβιώνουν χάρη στο Τρουέκε, που λαμβάνει μεγάλες διαστάσεις στη χώρα. Τα μέλη του, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι μ’ αυτόν τον τρόπο αποφεύχθηκε η αιματοχυσία και η βία, από τους ανθρώπους που προσπαθούσαν να επιβιώσουν.
(Η φράση "αποφεύχθηκε η βία και η αιματοχυσία" σε μια χώρα που υπήρξε μια γενικευμένη εξέγερση ακούγεται μάλλον ως παραφωνία. Θα μπορούσε να ερμηνευτεί και ως προσπάθεια να μην πάρει μεγαλύτερη έκταση η εξέγερση και αμφισβητηθεί η βάση του συστήματος, ο καπιταλισμός)
«Τελικά τι είναι η Αγορά; Η Αγορά είμαστε όλοι εμείς! Είναι περισσότερο απλή και κοντινή προς εμάς απ’ όσο νομίζουμε. Είναι εφικτό λοιπόν, να μετατρέψεις το επιχειρησιακό σύστημα ξεκινώντας απ’ αυτήν την Αρχή. Έτσι, στην Αγορά του Τρουέκε, αυτό στο οποίο δίνουμε μεγάλη σημασία, είναι η ανταλλαγή», μας εξηγεί ο Ρούμπεν Ραβέρα, ένας από τους ιδρυτές του Τρουέκε. «Για παράδειγμα, εγώ είμαι μαραγκός και πουλώ ένα έπιπλο σε κάποιον κι αυτός θα ανταποκριθεί σε μένα με ένα άλλο προϊόν. Αυτή η μελέτη της αγοράς μέσα από μια μικροαγορά, κάνει τον κόσμο να πραγματοποιεί ένα σπουδαίο άλμα στην θεώρησή του για την οικονομία. Κι αυτό γνωρίζουμε ότι είναι πολύ επικίνδυνο. Είναι πολύ επικίνδυνο ο κόσμος να κάνει πρακτική μια μέθοδο που του επιτρέπει να’ ναι ανεξάρτητος, να’ ναι αυτός που καθορίζει τη μοίρα του. Να μην εξαρτάται από κάποιον που διευθύνει την κονσόλα του συστήματος οργάνωσης και κατά κάποιον τρόπο τον κάνει όμηρό του. Έτσι λοιπόν μια Αγορά Τρουέκε δεν είναι μόνο αγαθά, υπηρεσίες και γνώσεις που πάνε κι έρχονται. Είναι ένα εργαλείο εξέλιξης, μόρφωσης και οικονομικού αλφαβητισμού».
Ήταν τόσο μεγάλη η ανάπτυξη του Τρουέκε στην Αργεντινή, ώστε το ίδιο το Δ.Ν.Τ. το χαρακτήρισε ως «οικονομική τρομοκρατία» για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Το σύστημα λοιπόν πρέπει να λάβει τα μέτρα του. Ύστερα από απαγορεύσεις και κυρώσεις που ανακοινώνουν ο Πρόεδρος Δουάλδε και ο υπουργός οικονομικών Ρομπέρτο Λαβάνια, μετά το 2003, το Τρουέκε πέφτει σε παρακμή.
(Το Τρουέκε πέφτει σε παρακμή και μαζί με αυτό ο αργεντίνικος λαός εξακολουθεί να ζει στη φτώχεια και την εξαθλίωση. Και μόνο αυτό το παράδειγμα αποδυκνείει ότι μορφές άμυνας για την επιβίωση ξεκομμένες από οποιοδήποτε κινηματικό, οργανωμένο πλαίσιο διεκδίκησης από το κεφάλαιο και το κράτος του, ξεκομμένες από ένα κίνημα αμφισβήτησης και ανατροπής του συστήματος, που λειτουργούν παράλληλα και στα πλαίσια του καπιταλισμού, δανειζόμενες καπιταλιστικές μορφές "κοινωνικοποιώντας" τες (αγορά, εμπόριο κ.λπ.) λειτουργούν εφησυχαστικά. Αφού εκμεταλλευτεί τον παθητικοποίηση και τον εφησυχασμό που δημιουργούν αυτές οι μορφές το σύστημα περνά στην επίθεση και φέρνει τα πράγματα εκεί που θέλει. Θα ήταν ενδιαφέρον να μάθουμε αν υπήρξε οποιασδήποτε μορφής αντίστασης και σύγκρουσης όταν το σύστημα αποφάσισε να ξεκαθαρίσει το ποιος είναι το αφεντικό).
Την ίδια περίοδο, λόγω της οικονομικής κατάρρευσης του 2001, στην Αργεντινή χρεοκοπούν και κλείνουν 10.000 εταιρίες. Ο αριθμός των ανέργων αυξάνεται δραματικά και οι απολυμένοι νοιώθουν απόγνωση. Ένα νέο κίνημα λοιπόν, γεννιέται μέσα από τις στάχτες της οικονομικής καταστροφής. Το κίνημα των καταλήψεων χρεοκοπημένων εργοστασίων και εταιριών. Οι απολυμένοι καταλαμβάνουν τους χώρους εργασίας τους, συγκρούονται με την αστυνομία, ξανανοίγουν τα εργοστάσια και αρχίζουν να παράγουν, υπό το σύνθημα Ocupar, Resistir, Producir (Κατάληψη, Αντίσταση, Παραγωγή). Μέχρι το 2005, 160 εταιρίες έχουν καταληφθεί και παράγουν, ενώ απασχολούνται 9.500 εργαζόμενοι. Το 2009 οι κατειλημμένες εταιρίες φθάνουν τις 240, ενώ απασχολούνται 10.000 άτομα. Σήμερα οι εργαζόμενοι έχουν φτάσει τις 13.000 και το κίνημα των καταλήψεων χρεοκοπημένων εταιριών συνεχίζεται και στις μέρες μας, ενώ εξαπλώθηκε και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Οι εργαζόμενοι είναι μέτοχοι της εταιρίας, που λειτουργεί χωρίς αφεντικό και οργανώνονται σε κοπερατίβες. Οι εταιρίες αυτές είναι αυτοδιαχειριζόμενες και οι αποφάσεις λαμβάνονται μέσω γενικών συνελεύσεων, ενώ τα κέρδη μοιράζονται ισότιμα.
«Ο μηχανισμός λειτουργίας που διαλέξαμε ήταν η κοπερατίβα των εργαζομένων, που ήταν στην Αργεντινή η κοινωνική οργάνωση που περισσότερο άρμοζε στις επιθυμίες μας. Αυτό μας επιτρέπει την εσωτερική δημοκρατία και την ισότιμη διανομή του κέρδους. Από την άλλη, δοκιμάσαμε την αυτοδιαχείριση των εργαζομένων, διαχειριζόμαστε όλοι μαζί όλη την επιχείρηση και τις πιο σημαντικές αποφάσεις, τις παίρνουμε σε συνελεύσεις», μας λέει ο Εδουάρδο Μουρούα, ηγετική μορφή του Κινήματος Κατειλημμένων Εταιριών (Movimiento de Empresas Recuperadas), της εταιρίας ΙΜΡΑ.
Οι τομείς των κατειλημμένων εταιριών είναι πολλοί. Υπάρχουν αυτοδιαχειριζόμενες εταιρίες ζαχαροπλαστικής, αρτοποιίας, κεραμικών και οικοδομικών υλικών, αλουμινίου, εξαρτημάτων, κρέατος και αλλαντικών. Υπάρχουν επίσης κατειλημμένα φαρμακεία, ιδιωτικά σχολεία, νοσοκομεία, ξενοδοχεία, εφημερίδες, εταιρίες μεταφορών, τυπογραφεία, εστιατόρια, καφετερίες και μπαρ. Πολλές από αυτές τις εταιρίες είναι κερδοφόρες.
Στις περισσότερες από τις κατειλημμένες εταιρίες, επαναπροσέλαβαν τους πρώην εργαζόμενους, ενώ ταυτόχρονα έκαναν και νέες προσλήψεις. Για να προσληφθείς σ’ αυτές τις εταιρίες, θα πρέπει να περάσεις ένα διάστημα δοκιμής, από έναν μέχρι έξι μήνες. Η απόφαση για την απόλυση κάποιου εργαζόμενου λαμβάνεται από τη γενική συνέλευση. Το κίνημα των καταληψιών βοηθά πάντα τα άτομα που επιθυμούν να ανακτήσουν κάποιο χώρο εργασίας.
«Και σε άλλα εργοστάσια που κλείνανε, πήγαμε για να βοηθήσουμε να ανακτηθούν. Αυτό δημιούργησε το κίνημά μας. Καταλαμβάναμε τις επιχειρήσεις, λόγω της κρίσης, αφού η ανεργία είχε φτάσει στο 40%. Αλλά εντάξει, υπήρχε επίσης και μια πολιτική απόφαση μιας ομάδας συντρόφων και αποφασίσαμε αυτή τη μέθοδο του αγώνα», μας λέει ο Μουρούα.
Όμως και τα προβλήματα αυτών των εταιριών είναι πολλά. Το κυριότερο είναι οι χρονοβόρες δικαστικές διαμάχες με τα πρώην αφεντικά των εταιριών, που θέλουν να ξαναπάρουν την εταιρία. Άλλο πρόβλημα είναι η δανειοδότηση αυτών των εταιριών και η στήριξή τους από το κράτος. Ενώ μεγάλες ιδιοκτησιακές εταιρίες παίρνουν χαμηλότοκα δάνεια, στις κατειλημμένες δίνουν δάνεια με πολύ υψηλούς τόκους. Επίσης, το ακριβό γι’ αυτούς δολάριο, δυσκολεύει την απόκτηση εισαγώμενων πρώτων υλών. Τα προϊόντα που παράγουν διοχετεύονται μόνο στην εσωτερική αγορά και είναι δύσκολο εξαχθούν.
Ένα μεγάλο μέρος του λαού βλέπει με συμπάθεια το κίνημα των αυτοδιαχειριζόμενων εταιριών, αλλά οι διεθνείς αγορές ποτέ δεν είδαν και δεν βλέπουν με καλό μάτι αυτές τις εταιρίες.
(Εδώ μας λέει ότι έκλεισαν 10000 εταιρείες, χωρίς όμως να μας δίνει το αριθμό των εργαζόμενων. Μετά συνεχίζει παρουσιάζοντας το κίνημα καταλήψεων των εργοστασίων σαν κάτι το γενικό, τελικά όμως αφορά 240 εταιρείες μέχρι το 2009 και 13000 εργαζόμενους. Να υποθέσουμε ότι το 2,4% των εταιριών αφορά και αντίστοιχο ποσοστό εργαζομένων; Τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες αυτές τις περιγράφει μεν αλλά δεν μας λέει που κατέληξαν κάποιες από αυτές. Άλλες ξανά στα χέρια των αφεντικών, άλλες στην κρατικοποίηση (και μέσω των υψηλότοκων δανείων που τελικά δεν μπορούν να τα αποπληρώσουν) όπου οι εργαζόμενοι δουλεύουν για να ξεχρεώσουν τα χρέη τα δικά τους και των πρώην ιδιοκτητών, δε μας λέει ότι ο ανταγωνισμός που αντιμετωπίζουν στα καπιταλιστικά πλαίσια που παραμένουν ανέγγιχτα τους οδηγεί στο να δουλεύουν για μια όπως όπως επιβίωση και στις περισσότερες περιπτώσεις χωρίς ασφάλιση και υγειονομική περίθαλψη και με μισθούς πείνας. Όλα τα άλλα περί συνέλευσης που αποφασίζει μέχρι και ...απολύσεις είναι η τούρτα στο κερασάκι. Τι αποφασίζουν δηλαδή, τη διαχείριση της εκμετάλλευσης τους; Πέρα που σε πολλές περιπτώσεις οι συνδικαλιστές και οι εκπρόσωποι των "εργατικών συνελεύσεων" έχουν μετατραπεί οι ίδιοι σε αφεντικά).
Οποιαδήποτε μορφή αλληλεγγύης και στήριξης των εργαζομένων δεν μπορεί να λειτουργήσει από μόνη της αν δεν εντάσσεται σε ένα κίνημα που να διεκδικεί αυτά που χάνουμε. Αλλιώς μετατρέπονται σε μορφές όπως όπως επιβίωσης μέσα στο ίδιο το σύστημα το οποίο βολεύεται μια χαρά μιας και δεν είναι υποχρεωμένο να παράσχει το οτιδήποτε, αφήνει το χρόνο να λειτουργεί υπέρ του και όταν έρθει η ώρα με διάφορους τρόπους, που ξεκινάνε από την καταστολή και καταλήγουν στον οικονομικό στραγγαλισμό, θα διορθώσει αυτές τις παραφωνίες.
Ενίοτε βέβαια οι ίδιοι οι μηχανισμοί του καπιταλιστικού κράτους σε συνεργασία με την εκκλησία αλλά και επιχειρηματίες ενισχύουν αυτές τις μορφές.
Τι απ' όλα όσα προβάλλονται σαν το Α και Ω της αντίστασης δεν έχουν υιοθετηθεί ως τώρα από αυτούς τους μηχανισμούς; Τα κοινωνικά ιατρεία και τα κοινωνικά παντοπωλεία; Οι "συλλογικές κουζίνες" που αν δεν περιορίζονται στα όρια μιας συγκεκριμένης συλλογικότητας δε διαφέρουν σε τίποτα από τα συσσίτια; Τα δωρεάν μαθήματα και οι δωρεάν δικηγόροι; Τι λέτε φροντίζουν και αυτοί για την ...αντίσταση του κόσμου;
Ή για την αυτοδιαχείριση. Άραγε οι χαλυβουργοί που δεν προχωράνε σε αυτή τη μορφή είναι ηλίθιοι; Ή δεν ξέρουν τι τους γίνεται όταν απαντάνε σε τέτοιες προτάσεις στις ανά την Ελλάδα εκδηλώσεις ότι μια τέτοια επιλογή τους οδηγεί στα σίγουρα στην ήττα, περιγράφοντας το πως θα λειτουργήσει ο καπιταλισμός; Να πάρουμε το παράδειγμα του Alter που ήταν πολύ καλό για να κρατήσει πολύ; Έχουμε έναν σημαντικό αγώνα εργαζομένων που κατέλαβαν ένα μμε το χρησιμοποίησαν για ένα διάστημα πρόβαλαν συλλόγους, σωματεία, συνελεύσεις και εν γένει κινηματικές δράσεις και τώρα σιωπή. Ο αγώνας των εργαζομένων βέβαια συνεχίζεται, αλλά ποιoς τον ακούει; Ακόμη και το παράδειγμα του νοσοκομείου του Κιλκίς είναι προβληματικό. Το επιβεβαιώνει έμμεσα η τελευταία ανακοίνωση της γενικής συνέλευσης των εργαζόμενων εκεί. Πέρα από το ότι είναι ένα κείμενο βαθιά ποτισμένο από σοσιαλδημοκρατικές αυταπάτες για το ρόλο του κράτους και της κοινωνίας και περιέχει μια σειρά αντιφάσεις, που καταλήγει από το πρόλογό του κιόλας; Στο ότι ναι μεν η κυβέρνηση "δεν απαλλάσσεται των οικονομικών της υποχρεώσεων και των υποχρεώσεων στελέχωσης, προμηθειών και εξοπλισμού του νοσοκομείου μας, αλλά σε περίπτωση που συνεχίσει να μην ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της, οφείλουμε αφενός να την καταγγείλουμε στην κοινή γνώμη και αφετέρου να στραφούμε τόσο στην τοπική αυτοδιοίκηση όσο κυρίως στην τοπική και ευρύτερη κοινωνία για να στηρίξει με κάθε δυνατό τρόπο την προσπάθειά μας." Οι υπογραμμίσεις δικές μας. Δηλαδή με λίγα λόγια καλείται και πάλι ο κόσμος, οι "χρήστες υγείας" όπως μας λένε, να πληρώσει αυτά που αρνείται να πληρώσει το κράτος. Και γιατί να ενοχληθεί το κράτος από μια τέτοια εξέλιξη; Μήπως ενοχλείται από τα διάφορα κοινωνικά ιατρεία που κάνουν τη στοιχειώδη δουλειά που σε άλλες συνθήκες θα ήταν υποχρεωμένο να την κάνει αυτό; Και γιατί στο χώρο της υγείας, αλλά και ευρύτερα, δεν έχουμε ένα κίνημα που να μπορεί να αντισταθεί στα κλεισίματα των νοσοκομείων, στις απολύσεις, τις μειώσεις των μισθών, την κατάργηση της δωρεάν υγείας; Τι φταίει που στο χώρο αυτό δεν έχει υπάρξει ένα μαζικό απεργιακό κίνημα αλλά αντίθετα ευδοκιμούν προτάσεις αυτοδιαχείρισης, ακόμη και από δεξιούς συνδικαλιστές και παρατάξεις, έως κλεισίματα διοικητικών γραφείων και ταμείων προβάλλοντάς τα ως τις πλέον ταξικές και αγωνιστικές μορφές πάλης;
Λέγοντας όλα αυτά δεν θέλουμε να αμφισβητήσουμε προθέσεις και ούτε να απορρίψουμε μορφές αλληλεγγύης και άμυνας του λαού εκ των προτέρων.
Αλλού είναι το πρόβλημα. Είναι στο ότι στις μέρες μας έχουμε μια σειρά εργοστάσια και επιχειρήσεις σε κατάληψη ξεκομμένα και ασυντόνιστα μεταξύ τους. Ότι έχουμε μια επίθεση στο χώρο της υγείας, της παιδείας και κάθε άλλου "κοινωνικού αγαθού", που οι αντιστάσεις είναι σχεδόν ανύπαρκτες ή συμβολικές. Ότι δεν έχουμε ένα κίνημα που να συνδέει όλες αυτές τις αντιστάσεις, που να διεκδικεί με αξιώσεις και τελικά να θέλει να ανατρέψει αυτόν το κόσμο.
Και σε αυτή την τελευταία έλλειψη αντί να ριχτούν δυνάμεις για να δημιουργηθεί έχουμε ένα κίνημα ήττας που δεν θεωρεί ότι μπορεί να αντισταθεί και να διεκδικήσει και που τελικά:
"Κατά ένα μέρος ρίχνεται σε δογματικούς πειραματισμούς, σε τράπεζες ανταλλαγών και σε εργατικούς συνεταιρισμούς, δηλαδή σ’ ένα κίνημα όπου παραιτείται από την ιδέα να ανατρέψει τον παλιό κόσμο με το σύνολο των δικών του μεγάλων μέσων και προσπαθεί να πραγματοποιήσει την απολύτρωσή του πίσω από την πλάτη της κοινωνίας, με ιδιωτικό τρόπο, μέσα στους περιορισμένους όρους ύπαρξής του και που γι' αυτό αναγκαστικά αποτυχαίνει."
(Μάρξ, το 1852, τόσο νέες είναι αυτές οι ιδέες!)Το κίνημα της εργατικής τάξης λοιπόν δεν μπορεί να έχει καμιά σχέση με αλληλεγγύη που εμπεριέχει το εμπόριο και το όποιας μορφής χρήμα, δεν μπορεί να έχει σχέση με "αυτοδιαχειριστικές" λογικές που προσπαθούν να σώσουν όπως όπως μια επιχείρηση και να μπουν με τα μπούνια στον καπιταλιστικό ανταγωνισμό. Δεν μπορεί τα διάφορα τμήματά της να κινούνται χώρια σε κανένα πεδίο μη γνωρίζοντας τι κάνουν οι διπλανοί τους! Το κίνημα της εργατικής τάξης πρέπει να έχει σχέση με την αμφισβήτηση αυτού του συστήματος, με την αγωνιστική διεκδίκηση, εξαναγκάζοντάς το να "παράσχει" δωρεάν υγεία, παιδεία, μισθούς, συντάξεις, ασφάλιση, όλων όσων δικαιούται γιατί αυτή τα παράγει όλα. Να έχει σχέση με την επιδίωξη της ανατροπής αυτού του συστήματος, την σοσιαλιστική επανάσταση. Στον καπιταλισμό δεν είμαστε όλοι εμείς η Αγορά! Η αγορά είναι το κεφάλαιο και εμείς είμαστε προς κατανάλωση. Αυτό πρέπει να αλλάξει!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου